AS MOEDAS SOCIAIS
A miúdo tamén denominadas locais, complementarias ou alternativas, as moedas sociais consisten en diñeiro creado e empregado especificamente para o fomento do traballo e o consumo local, empoderando a comunidades e colectivos determinados para lograr obxectivos sociais concretos. Bernard Lietaer define este diñeiro local como “un acordo dentro dunha comunidade de usar algo como medio de intercambio tanto de produtos como de coñecementos ou servizos”.
Diferénciase do trueque en que triangula os intercambios, e dos bancos de tempo en que permite cambiar produtos. As moedas locais son un modo de compra-venda que aposta por un modelo económico máis sostible. O obxectivo é impulsar o pequeno comercio e o emprego local.
A xeración da riqueza e unha economía local é só a punta do iceberg de iniciativas horizontais que animan a veciños e veciñas a xestionar as súas propias relacións económicas baixo a idea do ben común.
Aínda que son moedas aceptadas como sistema de cambio, non son de curso legal en España. Segundo establece o Banco de España, "os billetes e moedas de euros son hoxe en día os únicos medios de pago de curso legal" no noso país. No caso de Barcelona ou Santa Coloma foron os propios concellos quen impulsaron esta iniciativa. Cando o Goberno de Ada Colau en Barcelona anunciou a súa intención de implantar a moeda local, en 2015, proposta paralizada ata o de agora que recibiu unha subvención europea, o subgobernador do Banco de España, Fernando Restoy, cualificou a medida como "imposible ademais de indesexable". Pero tamén existen casos en España onde este proxecto vén da man de colectivos cidadáns ou asociacións locais.
O Centro histórico Norte de Sevilla ten o puma, mentres que en Alcalá de Henares existe o Henar. Os pumas, por exemplo, combinan un sistema de cartillas e unha plataforma dixital de intercambio CES. Un puma equivale a un euro, e cada usuario dispón dunha cartilla cun número de rexistro onde se anotan os intercambios en pumas. Cando unha persoa dáse de alta nesta rede, a súa conta en pumas está a cero, polo que deberá xerar intercambios para poder acumular pumas. O saldo e os movementos en pumas anótanse e consultan nunha plataforma de intercambio.
Os exemplos na Unión Europea son moitos. O sardex foi a moeda que axudou a Sardeña a saír da crise desde 2010. Desde entón, proliferaron as cidades italianas que proban o mesmo modelo.
Francia ten tamén varios exemplos: os sol- violette en Toulouse entréganse a cambio de euros e os SoNantes pretenden revitalizar a economía de Nantes; realízase a través dunha tarxeta propia que mesmo permite pagar billetes de autobús ou de aparcamento.
Aínda que os nomes cos que deron os británicos para as súas moedas locais son menos orixinais, tamén forman unha longa lista: bristol pound, brixton pound, exeter pound, lewes pound, stroud pound, totnes pound e cardiff pound son algúns exemplos. A moeda Bristol Pound (libra de Bristol), que equivale a unha libra esterlina, entrou en circulación en 2012 a través de billetes e pagos electrónicos grazas a unha cooperativa financeira local, a Bristol Credit Union, e ao apoio do concello. Esta divisa non só permite comprar e vender, senón que os comerciantes asociados ao proxecto poden pagar ademais os seus impostos municipais con esta moeda.
En canto aos resultados, o exemplo paradigmático do éxito deste método de pago é a cidade de Bristol e a súa moeda, a Bristol Pound. Desde que se puxo en marcha conta xa con 800 negocios adscritos a este sistema e en 2015 había en circulación o equivalente en Bristol Pounds a 700.000 libras esterlinas.
En Europa, outros municipios como os mencionados antes (Nantes ( SoNantes) e Toulouse (Sol- Violette) ) ou no estado alemán de Baviera ( Chiemgauer) tamén implantaron, con bos resultados, este sistema. En México existe desde hai unha década o tumin, unha moeda social que xurdiu como un proxecto universitario en Xalapa, capital do estado de Veracruz. Estes pequenos "vales" con valor de 1, 2, 5 e 20 pesos xa se estenderon a 16 dos 32 estados dese país.
